Waarom zijn we zo streng voor onszelf?

We zeggen vaak dingen tegen onszelf die we nooit tegen een ander zouden zeggen. Terwijl we vrienden, collega’s of zelfs onbekenden steunen met begrip en mildheid, zijn we voor onszelf vaak keihard. “Stel je niet aan”, “je hebt gefaald”, “wat dacht je wel” – zulke zinnen spoken soms dagelijks door ons hoofd.

Toch is zelfkritiek zelden een goede motivator. Het ondermijnt ons zelfvertrouwen, verlamt bij tegenslagen en versterkt gevoelens van angst of falen.

De kracht van mildheid
In plaats van die innerlijke strenge stem telkens het woord te geven, is het waardevol om ruimte te maken voor iets anders: zelfcompassie. Dat betekent niet dat je alles goedpraat of toegeeft aan gemakzucht, maar dat je leert omgaan met jezelf zoals je met een goede vriend(in) zou doen.

Mild zijn voor jezelf betekent erkennen dat je het soms moeilijk hebt, dat fouten maken menselijk is, en dat je mag groeien vanuit steun in plaats van strengheid.

Wat houdt zelfcompassie in?
Zelfcompassie draait om drie belangrijke elementen:

• Vriendelijkheid naar jezelf: een warme, ondersteunende houding aannemen als je struikelt, faalt of twijfelt.
• Erkennen dat je niet alleen bent: anderen worstelen ook. Je bent geen uitzondering, je bent mens.
• Ruimte geven aan wat je voelt: emoties mogen er zijn – zonder ze te onderdrukken of te overdrijven.

Hoe leer je vriendelijker met jezelf omgaan?
Je kunt je zelfbeeld niet in één dag veranderen, maar kleine stappen maken een groot verschil. Probeer bijvoorbeeld:

• Jezelf toespreken zoals je een vriend zou bemoedigen.
• In plaats van “ik heb het weer verpest”, denken: “dit is moeilijk, en dat mag”.
• Even pauzeren bij frustratie of verdriet: adem in, adem uit, en stel jezelf gerust.
• Gebruik een troostende zin als anker, zoals: “Ik doe mijn best, en dat is genoeg voor vandaag.”

Is mildheid hetzelfde als alles toelaten?
Zeker niet. Zelfcompassie is geen excuus om jezelf niets meer te vragen. Integendeel: het helpt net om door te zetten wanneer het moeilijk wordt. Door jezelf niet langer af te breken, maar op te bouwen met begrip, blijf je gemotiveerd en ga je duurzamer om met uitdagingen.

Mensen die mild voor zichzelf zijn, tonen vaak méér veerkracht, omdat ze na een tegenslag sneller herstellen. Ze durven ook meer, omdat ze weten dat fouten maken geen ramp is – maar een deel van leren.

Praktische tips voor elke dag

• Spreek jezelf aan in de derde persoon. In plaats van "ik ben gestrest", zeg: "Het is oké dat jij je zo voelt." Die afstand helpt om emotioneel evenwichtiger te reageren.
• Schrijf een korte, bemoedigende brief aan jezelf na een lastige dag.
• Gebruik een ‘zelfzorg-mantra’ in stressvolle situaties. Iets eenvoudigs zoals: “Dit is lastig, maar ik kom erdoorheen.”
• Sta stil bij je successen. Vergeet niet jezelf erkenning te geven voor wat goed ging.

Tot slot: je verdient zachtheid
Niemand heeft er baat bij als jij jezelf voortdurend naar beneden haalt. Je verdient het om met respect, vriendelijkheid en begrip naar jezelf te kijken – juist op de moeilijke momenten. Niet als zwakte, maar als kracht.

Mild zijn voor jezelf is geen luxe. Het is een noodzaak voor wie gezond, veerkrachtig en verbonden in het leven wil staan.