Wat zijn symptomen van een verzwakt immuunsysteem en hoe kan je dit boosten?

Vanaf volgende week zal het een pakje kouder worden, dit zal ervoor zorgen dat we volop op ons immuunsysteem zullen moeten rekenen. Dit beschermt het lichaam tegen ongewenste indringers, zoals bacteriën en virussen. Maar als je immuunsysteem te vaak in actie komt, kan je last krijgen van allergieën, eczeem of auto-immuunziekten zoals reumatoïde artritis. Minstens 80 ziekten worden veroorzaakt door problemen met het immuunsysteem. Hoe kan je een verzwakt immuunsysteem herkennen?

Symptomen van een verzwakt immuunsysteem

1. Droge ogen. Als je een auto-immuunziekte hebt, betekent dit dat je immuunsysteem je lichaam aanvalt in plaats van het te verdedigen. Veel mensen met een auto-immuunziekte hebben last van droge ogen. Je kan een zanderig, korrelig gevoel hebben alsof er iets in je oog zit. Of je merkt pijn, roodheid of wazig zicht. µ
    
2. Koude handen. Een verzwakt immuunsysteem kan voor een bloedvatontsteking. Daardoor blijven je vingers, tenen, oren en neus moeilijker warm. De huid op deze plekken wordt wit en nadien blauw als je wordt blootgesteld aan kou. Van zodra de bloedstroom zich herstelt, kan de huid rood worden.
    
3. Problemen met ontlasting. Diarree die langer dan twee tot vier weken aanhoudt, kan een waarschuwing zijn dat je immuunsysteem het slijmvlies van je dunne darm of spijsverteringskanaal aantast. Maar ook constipatie is een alarmsignaal. Het kan betekenen dat je immuunsysteem je darmen dwingt om langzamer te werken.
    
4. Vermoeidheid. Als je je extreem moe voelt, kan dat betekenen dat er iets aan de hand is met het afweermechanisme van je lichaam. Slaap zal waarschijnlijk niet helpen. 
    
5. Pijnlijke gewrichten. Wanneer je gewrichten ontstoken raken, kunnen ze pijnlijk, stijf of gezwollen zijn, vooral in de ochtend.
    
6. Lichte koorts. Als je een hogere lichaamstemperatuur hebt dan normaal, begint je immuunsysteem mogelijks overwerkt te raken. Dat kan het gevolg zijn van een opkomende infectie of van een auto-immuunziekte.
    
7. Trager herstel. Als je immuunsysteem verzwakt is, duurt het langer voordat je geneest van bijvoorbeeld griep, maar ook van snijwonden en schaafwonden.
    
8. Uitslag. Je huid is de eerste barrière van je lichaam tegen ziektekiemen. Hoe ze eruitziet en aanvoelt, kan weerspiegelen hoe goed je immuunsysteem zijn werk doet. Jeukende, droge, rode huid is een veelvoorkomend symptoom van ontsteking. Hetzelfde geldt voor uitslag die pijnlijk is of niet verdwijnt. Mensen met lupus krijgen vaak vlindervormige uitslag over hun neus en wangen.
    
9. Herhaalde infecties. Als je meer dan twee keer per jaar antibiotica moet nemen (vier keer voor kinderen), is je lichaam mogelijks niet goed in staat om zelf ziektekiemen aan te vallen. Andere waarschuwingssignalen zijn chronische sinusinfecties, meer dan vier oorinfecties per jaar (als je ouder bent dan 4 jaar), of meerdere longontstekingen.
    
10. Onverklaarbare gewichtsverandering. Als je aankomt, ook al zijn je eet- en trainingsgewoonten niet veranderd of gewicht verliest zonder duidelijke reden, is dat mogelijks te verklaren door schade aan je schildklier door een auto-immuunziekte.
     
11. Haarverlies. Soms valt het immuunsysteem de haarzakjes aan. Als je haar verliest op je hoofdhuid, gezicht of andere delen van je lichaam, kan je een aandoening hebben die alopecia areata heet. Haaruitval kan ook een symptoom van lupus zijn.
     
12. Witte vlekken. Soms begint je immuunsysteem de pigmentvormende cellen van de huid, melanocyten genaamd, te bestrijden. In dat geval zie je witte vlekken op je lichaam.
     
13. Geel worden van je huid of ogen. Dit betekent dat je geelzucht hebt en dat je immuunsysteem gezonde levercellen aanvalt en vernietigt. Dat kan leiden tot een aandoening die auto-immuun hepatitis wordt genoemd.

Er is natuurlijk geen reden tot paniek, maar mocht je merken dat één of meerdere symptomen langere tijd aanhouden raden we toch aan om eens langs te gaan bij de huisarts voor een controle.

Hoe kan je jouw immuunsysteem een boost geven?

Eiwitten
Eiwitten zijn essentiële voedingsstoffen die een belangrijke functie in ons lichaam vervullen. Ze zitten onder meer in volkorenbrood, rundsvlees, zalm en eieren, en zijn noodzakelijk om ziekteverwekkers te bestrijden. We zien dat vooral ouderen een tekort hebben aan eiwitten in hun voeding. Door die deficiëntie zullen ze sneller spiermassa afbreken en komt hun immuunsysteem onder druk te staan. Een gezonde volwassene heeft 0,85 gram eiwit per kilogram (ideaal) lichaamsgewicht per dag nodig, maar voor senioren geldt 1 gram eiwit per kilogram (ideaal) lichaamsgewicht per dag – dat mag zelfs gaan naar 1.1 à 1.2. Ouderen moeten dus procentueel méér eiwitten eten dan jongere mensen omdat de biologische omzettingen in het lichaam minder efficiënt verlopen. Dat betekent dat een persoon van 70 kilogram ongeveer 70 gram eiwitten moet opeten per dag. Om grofweg te weten wat jouw ideaal lichaamsgewicht is, moet je jouw BMI gelijkstellen aan 22.5. Er zijn voldoende tabellen te vinden op het internet met het eiwitgehalte van voedingsmiddelen en voor verpakte voedingsmiddelen moet het verplicht op het etiket worden vermeld. 

Zout
Het is geen wereldschokkend nieuws, maar je kan best zo min mogelijk zout in je voeding verwerken. 5 à 6 gram is ruimschoots voldoende. Reden daarvoor is de impact die het heeft op de nieren. Onze nieren hebben een filter die zoutuitscheiding regelt en bij een te grote zoutopname zorgt die sensor ervoor dat glucocorticoïden zich ophopen in ons lichaam. Die glucocorticoïden zullen op hun beurt de werking van bepaalde immuuncellen (granulocyten) in het bloed verstoren. We weten allemaal dat te veel zout eten niet gezond is, maar toch consumeren we met z’n allen nog elke dag een veel te grote hoeveelheid, 9 à 10 gram per persoon. Er is nochtans meermaals aangetoond dat hoe meer zout je eet, hoe zwakker je immuunsysteem wordt. Te weinig zout eten is natuurlijk ook niet goed, dus hou je aan de 5 à 6 gram per dag.

Zink
Als er één element is dat een grote impact heeft op ons immuunsysteem, dan is het het sporenelement zink: Zink is noodzakelijk voor het ontwikkelen van bepaalde witte bloedcellen (neutrofiele polymorfonucleairen en NK-cellen) die deel uitmaken van onze immuniteit. Als je te weinig zink hebt, zul je dus meteen een stuk minder beschermd zijn tegen infecties en ziekten. De aanbevolen hoeveelheid is 11 mg/dag voor volwassen mannen en 9 mg per dag voor volwassen vrouwen (19-70 jaar en ouder) maar voor senioren zou deze grens beter opgetrokken worden naar 20 à 25 mg per dag wegens de lagere biologische beschikbaarheid. Je kan de voedingsstof innemen als supplement, maar we halen het ook uit onze voeding. Zink zit bijvoorbeeld in oesters (met stip de sterkste bron!), vis, mager vlees, zwarte chocolade, yoghurt, bonen en noten. 

Selenium
Een ander element dat belangrijk is voor ons immuunsysteem is selenium. Deze stof maakt deel uit van een belangrijk enzym dat vrije radicalen vernietigt: de  glutathionperoxidase. Vrije radicalen zijn zeer kleine, kortlevende instabiele moleculen die schade kunnen aanrichten aan ons lichaam. Volgens de Hoge Gezondheidsraad heeft een volwassene heeft 70 microgram selenium per dag nodig om voldoende witte bloedcellen te kunnen aanmaken, maar dit zou beter worden opgetrokken naar 120 µ/dag. Selenium is cruciaal voor onze immuniteit: hoe lager het seleniumpercentage in ons lichaam, hoe minder weerstand we hebben. Je haalt deze voedingsstof uit vis, schaaldieren, volkoren producten, eieren, selder, noten en groenten. Vooral Braziliaanse noten hebben een hoog seleniumpercentage, twee noten zijn al voldoende om je dagelijkse dosis te halen. 

Vitamine C
Ook vitamine C is belangrijk voor een goede werking van de witte bloedcellen. Vitamine C is niet enkel goed om je immuniteit te boosten, maar het helpt ook bij de vorming van een heleboel antilichamen. Het is wel noodzakelijk hierbij te vermelden dat vitamine C enkel werkt in samenwerking met andere stoffen zoals ijzer, foliumzuur en vitamine D. Een supplement dat bestaat uit zuiver vitamine C zal nauwelijks werken.

Vitamine A
Het is ook noodzakelijk om voldoende vitamine A te consumeren. Dat zit voornamelijk in donkergroene bladgroenten zoals spinazie, andijvie en boerenkool. Vitamine A helpt om je slijmvliezen gezond te houden. Dat is belangrijk om virussen en bacteriën buiten het lichaam te houden. Deze vitamine is ook cruciaal voor de aanmaak van witte bloedcellen.

Tot slot nog opmerken dat het algemeen voedingspatroon goed moet zijn en dat ook een serie andere elementen (vitaminen, mineralen, sporenelementen) in voldoende mate moeten worden opgenomen.